Flexi-jobs bij lokale besturen

Eerste versie van deze bijdrage: 23 januari 2023
Update: 23 augustus 2024

Via het systeem van flexi-jobs kunnen gepensioneerden en bepaalde werknemers tegen gunstige voorwaarden een centje bijverdienen, terwijl werkgevers op een flexibele en voordelige manier extra personeel kunnen inzetten op piekmomenten.

Sinds 1 januari 2023 is het mogelijk om als lokaal bestuur in de zorgsector flexi-jobbers te werk te stellen, maar dit is beperkt tot de ondersteunende jobs waarvoor geen specifiek zorgdiploma vereist is (keuken, onderhoud, poets, administratie …) en dus niet voor verplegende en verzorgende functies.

Met ingang van 1 januari en 1 april 2024 zijn er een aantal wijzigingen aan het stelsel van de flexi-jobs, waaronder de uitbreiding van het toepassingsgebied. De wijzigingen zijn opgenomen in de Programmawet die op 29 december 2023 werd gepubliceerd. 

Voorwaarden

Zowel de persoon die bijklust als het bestuur doet zijn voordeel met het systeem van flexi-jobs.

• Wie bijklust in een flexi-job, betaalt op de extra inkomsten geen belastingen of sociale bijdragen. Het brutoloon is dus het nettoloon. De flexi-jobwerknemer bouwt bovendien sociale rechten (werkloosheidsuitkering, pensioen, vakantie ...) op.
• Het bestuur betaalt een verlaagd tarief van 28% werkgeversbijdragen bovenop het loon van een flexi-jobber. Dit nieuwe percentage geldt vanaf 1 januari 2024. In 2023 bedroeg dit slechts 25%.

Wie mag werken in een flexi-job?

• Werknemers die al minstens 4/5 werken voor een of meerdere andere werkgevers dan de flexi-jobwerkgever.
• Concreet moeten ze in het derde kwartaal dat aan het werk in de flexi-job voorafgaat, minstens 4/5 voor die werkgever(s) hebben gewerkt.
• Ze mogen zich niet bevinden in een periode gedekt door een verbrekingsvergoeding of een ontslagvergoeding ten laste van de werkgever bij wie hij de flexi-job uitoefent.
• Ze mogen zich niet bevinden in een opzeggingsperiode.
• Ze mogen niet tewerkgesteld zijn met een arbeidsovereenkomst bij de gebruiker aan wie hij door een uitzendkantoor ter beschikking wordt gesteld om een flexi-job uit te oefenen.
• Ze moeten een wachtperiode van twee kwartalen respecteren om als flexi-jobber te starten wanneer ze in het kwartaal voorafgaand aan de tewerkstelling van 4/5 nog voltijds werkten.

• Gepensioneerden. De flexi-jobwerknemer moet gepensioneerd zijn tijdens het tweede kwartaal dat voorafgaat aan het kwartaal waarin hij prestaties in het kader van een flexi-jobarbeidsovereenkomst verricht.

 

Wie mag flexi-jobwerknemers inschakelen?

Lokale besturen kunnen flexi-jobwerknemers inschakelen in de zorgsector (publieke zorgsector met als NACE-code 86101, 86102, 86103, 86104, 86109, 86210, 86901, 86903, 86905, 86906, 86909, 87101, 87109, 87301, en 87302), maar enkel voor ondersteunende jobs waar geen specifiek zorgdiploma nodig is.

Het gaat dus om functies als onthaalmedewerker, poetskracht en keukenhulp.

In een aantal activiteitensectoren worden flexi-jobs niet door de Programmawet zelf geactiveerd. Wel geeft de Programmawet elk van de Gemeenschappen (de Vlaamse, Franse en/of Duitstalige Gemeenschap) de mogelijkheid om, via het Overlegcomité, aan te vragen om deze sectoren geheel of gedeeltelijk open te stellen voor flexi-jobs. Zo’n aanvraag kan uitwerking hebben vanaf 1 januari 2024, of vanaf elk later kwartaal van 2024. Vanaf 2025 kan zo’n aanvraag uitwerking hebben op 1 januari van elk jaar.

De Gemeenschap kan de activatie alleen aanvragen voor:

• diensten van algemeen belang, dit wil zeggen diensten die door of namens de overheid worden uitgevoerd in het kader van haar publieke taak, en;
• wat kinderopvang betreft: voor de inrichtingen en diensten die door de Vlaamse Gemeenschap of de Vlaamse Gemeenschapscommissie worden erkend en/of gesubsidieerd.

De Vlaamse Gemeenschap heeft de aanvraag al ingediend om vanaf 1 januari 2024 flexi-jobs toe te laten in deze sectoren. Pas als een koninklijk besluit deze aanvraag bevestigt, zullen flexi-jobs ook effectief mogelijk zijn in de Vlaamse kinderopvang, onderwijs en publieke sport- en cultuursector, onder de voorwaarden die dat koninklijk besluit bepaalt.

Na publicatie van het koninklijk besluit kan de uitbreiding van het toepassingsgebied van start gaan bij het begin van een kwartaal (in concreto 1 april, 1 juli of 1 oktober afhankelijk van de publicatie in het Staatsblad). 

 

Nieuwigheden vanaf 1 april 2024

Flexi-jobs in het onderwijs (update: 26 juli 2024)

Op 1 april 2024 breidde het stelsel van flexi-jobs uit naar de sectoren kinderopvang, onderwijs, sport en cultuur. Het bleek toen dat de RSZ enkel flexi-jobs in het onderwijs aanvaardde wanneer het verstrekken van onderwijs de hoofdactiviteit is van de organisatie. Dit impliceerde dat voor het gemeentelijk onderwijs, dat deel uitmaakt van een lokaal bestuur, geen gebruik kon gemaakt worden van flexi-jobs.

Eind juli 2024 werd er via de RSZ-instructies dan toch een opening gemaakt voor het voorzien van flexi-jobs in het onderwijs.

In het gemeentelijk onderwijs kan er als flexi-jobber gewerkt worden in alle functies (behalve in de door Vlaanderen uitdrukkelijk uitgesloten functies en de functies die per definitie uitgesloten zijn voor een flexitewerkstelling ongeacht de sector). In het vrij onderwijs kan niet voor alle functies een flexi-jobber ingeschakeld worden.

 

Verantwoordelijkheid van het bestuur

De aangifte gebeurt door het schoolbestuur als juridische werkgever. Voor de communicatie, wijzigingen, terugvorderingen en dergelijke zal de RSZ zich ook rechtstreeks wenden tot het bestuur. Het Departement Onderwijs geeft geen flexi-werknemers aan bij de RSZ.

Voor de in aanmerking komende activiteiten wordt verwezen naar de NACE-code die in de DmfA wordt vermeld op het niveau van de tewerkstellingslijn van de werknemer. Er wordt dus niet gekeken op het niveau van de werkgever. Dit was voor de RSZ het struikelblok, namelijk het feit dat onderwijs niet de hoofdactiviteit is van een lokaal bestuur.

 

Wie kan geen flexi-jobber zijn?

Vaak wordt uit het oog verloren dat onderwijzend personeel ook personeel is van een lokaal bestuur. Hun loon wordt in de meeste gevallen volledig ten laste genomen en betaald door het Departement Onderwijs en dit schept soms onduidelijkheid.

De RSZ-instructies leggen de nadruk op de beperkte mogelijkheden binnen het onderwijzend personeel en het personeel van lokale besturen om een flexi-job op te nemen. 

• Binnen één bestuur kan een vast personeelslid niet werken als flexi-jobber in een school binnen hetzelfde bestuur.
  • In het geval van lokale besturen is het gemeente-, stads- of provinciebestuur de werkgever. Dit wil zeggen dat:
    • een administratief medewerker van het OCMW niet als flexi-jobber kan werken in een gemeenteschool van diezelfde gemeente;
    • leerkrachten van school A niet tewerkgesteld kunnen worden als flexi-jobber in een andere school B van hetzelfde bestuur;
    • dat een leerkracht wel kan flexi-jobben voor een ander gemeente-, stads- of provinciebestuur.
• Dit wil dus ook zeggen dat werknemers die al aangegeven zijn door de Vlaamse Gemeenschap Departement Onderwijs voor een tewerkstelling als statutair of contractueel bij een bepaalde werkgever (juridische entiteit - schoolbestuur), door dezelfde werkgever niet als flexi-jobwerknemer mogen worden tewerkgesteld.

 

Flexi-jobs in de kinderopvang, sport- en cultuursector

Wat op dit moment nog niet mogelijk is, is het inzetten van flexi-jobbers in de kinderopvang, sport en cultuur. De RSZ stelt dat er bij lokale besturen geen flexi-jobbers kunnen ingezet worden in deze sectoren omdat deze sectoren niet de hoofdactiviteit uitmaken van lokale besturen. De RSZ stelt voor dat lokale besturen deze activiteiten onderbrengen in een afzonderlijke juridische entiteit met enkel kinderopvang, sport of cultuur als hoofdactiviteit. VVSG is in gesprek gegaan met de kabinetten Werk en Sociale Zekerheid en de RSZ waarbij aangedrongen werd op een oplossing voor dit probleem. Er wordt in eerste instantie gedacht aan een pragmatische interpretatie van de wet en op langere termijn aan een wijziging van de wet.

In afwachting van de oplossing vindt u hieronder alvast de voorwaarden in functie van de activiteit waaraan zal moeten voldaan zijn:

• Flexi-jobbers kunnen tewerkgesteld worden in kinderdagverblijven, buitenschoolse kinderopvang en bij onthaalouders voor zover ze door Vlaanderen zijn erkend of gesubsidieerd én het jaarlijks totaal arbeidsvolume niet meer bedraagt dan 20% van het totale arbeidsvolume.
  In kinderdagverblijven kunnen wel of niet-gekwalificeerde kinderbegeleiders aan de slag. Hou hierbij rekening met de vereiste verhouding tussen gekwalificeerde en niet-gekwalificeerde kinderbegeleiders.
  In de buitenschoolse kinderopvang kan het enkel voor de kleuteropvang met een kwaliteitslabel, erkend door het Agentschap Opgroeien.
• Flexi-jobbers kunnen in de sport ingeschakeld worden, bv. in een sporthal. Er geldt geen beperking inzake functies of arbeidsvolume. Het kan gaan om logistiek personeel, toezichters of onthaalmedewerkers.
• Flexi-jobbers kunnen in cultuur ingeschakeld worden, bv. in een cultuurcentrum of -huis. Er is geen beperking inzake arbeidsvolume, wel zijn artistieke, artistiek-technische en artistiek-ondersteunende functies uitgesloten (bv. wie over een kunstenaarskaart beschikt). Volgende functies komen wel in aanmerking: technieker, zaalwachter, onthaalmedewerker, logistiek personeel …

 

Procedure

Het bestuur moet beslissen dat er wordt overgegaan tot het inschakelen van flexi-jobmedewerkers. Het zal de aanstellende overheid zijn die deze beslissing neemt.

Daarna moeten er twee overeenkomsten (zie bijlagen, enkel voor HRMConnect-abonnees) afgesloten worden, namelijk:

• een raamovereenkomst;
• een individuele arbeidsovereenkomst – in uitvoering van de raamovereenkomst. Het is mogelijk dat er binnen de raamovereenkomst meer dan één individuele flexi-jobovereenkomst wordt afgesloten.

De flex-jobwerknemer en de flexi-jobwerkgever sluiten een raamovereenkomst. De raamovereenkomst vermeldt de identiteit van beide partijen en de afspraken over de manier waarop het bestuur de werknemer zal oproepen, het loon, een beschrijving van het uit te voeren werk ...

Als het bestuur de werknemer daadwerkelijk aan het werk wil zetten, sluiten het bestuur en de werknemer een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk. Dat mag in principe zowel mondeling als schriftelijk gebeuren, maar schriftelijk is wel aangewezen. De werknemer heeft ook het recht om niet op de oproep in te gaan.

De werkgever geeft de flexi-job aan in Dimona. Het bestuur doet één dimona-aangifte voor de hele periode die door de arbeidsovereenkomst wordt gedekt, maar minstens één keer per kwartaal (kwartaaldimona).

Wordt er gewerkt met een mondelinge overeenkomst, dan dient er een dagelijkse dimona-aangifte gedaan te worden. Hierbij wordt ook het aantal gewerkte uren doorgegeven.

 

Bedrag

De flexi-jobwerknemer ontvangt het uurloon dat overeengekomen is in de raamovereenkomst. Daarin is het flexivakantiegeld inbegrepen.

Het uurloon bedroeg in 2023 voor alle flexi-jobbers, met uitzondering van de horeca, hetzelfde. Met ingang van 1 januari 2024 bedraagt het loon minstens het baremieke bruto-uurloon dat van toepassing is op de functie die de flexi-jobber uitoefent.

De flexi-jobwerknemer betaalt daarop geen bedrijfsvoorheffing, geen persoonlijke socialezekerheidsbijdragen en geen inkomstenbelastingen. Er is geen risico om in een hogere belastingschijf te vallen omdat het flexiloon niet aangegeven hoeft te worden in de belastingbrief. Vanaf het aanslagjaar 2025 (inkomsten 2024) wordt de fiscale vrijstelling, met enkele uitzonderingen, beperkt tot 12.000 euro op jaarbasis voor werknemers die toegang hebben tot het systeem van flexi-jobs omdat ze al een betrekking hebben van minimaal 4/5e bij een of meer andere werkgevers.

Het bestuur betaalt een bijzondere werkgeversbijdrage van 28%. Dit is dus minder dan de ‘gewone’ werkgeversbijdragen.