Als we naar ons organogram kijken, staan we er niet altijd bij stil, maar ons organogram geeft – normaliter – een duidelijk, correct (zowel op ‘papier’ als in de praktijk overeenstemmend met elkaar) beeld van de organisatie- of teamstructuur. Een organogram is een ‘tekening’ / afbeelding / model / schema van de structuur van een organisatie of van een onderdeel ervan. Men spreekt ook over een organisatieschema of organigram (of organogram).
Het doel van een organisatieorganogram is het duidelijk en overzichtelijk in kaart brengen van de structuur van een organisatie : welke onderdelen, afdelingen, clusters, sectoren, diensten, teams, enz. zijn er, en welke functies zijn hierin voorzien. De mogelijk hiërarchische verhoudingen in de organisatie worden in beeld gebracht, net als de communicatielijnen.
Een ‘echt’ organogram toont de functies, niet de personen die erin zitten. Vaak gaan we wel de personen / ‘namen’ vermelden in het organogram (om alles duidelijk en concreet te maken), maar in se gaat het om de namen van de onderdelen + de functies.
Er bestaan heel wat diverse soorten organisatiestructuren en we vermelden er hier enkele vanuit de hele reeks aan mogelijkheden bv.:
- de hiërarchische organisatiestructuur : een veel voorkomende structuur die typisch gekenmerkt wordt door een piramidevorm; de hiërarchie loopt van ‘boven’ naar ‘beneden’ en iedereen heeft een officiële leidinggevende.
- de horizontale of platte structuur : dit is een structuur die weinig tussenliggende (management)lagen heeft tussen de medewerkers en de leiding. Het zou een grotere betrokkenheid van de medewerkers bevorderen, maar als een team of organisatie groeit wordt de ‘span of control’ soms wat groot.
- een matrixstructuur : hierin worden de communicatie- en rapportagelijnen opgezet als in een raster, een matrix. Mensen die bv. in projecten werken of mensen met gelijksoortige vaardigheden worden samengevoegd voor bepaalde werkopdrachten. Dit betekent dat men vaak aan meer dan één leidinggevende rapporteert. Zo kan men bv. rapporteren aan de leidinggevende burgerzaken (voor zijn eigen baliewerk), maar door de deelname aan een ICT-project (i.v.m. organisatiebrede software bv.) ook aan de ICT-verantwoordelijke van de organisatie.
- een netwerkorganisatie : een netwerkstructuur toont alle relaties tussen medewerkers en leidinggevenden. Het is niet alleen minder tot weinig hiërarchisch maar ook vaak meer gedecentraliseerd en flexibeler. Het idee erachter is gebaseerd op sociale netwerken. De structuur steunt op open communicatie. Het is schematisch een soort groot ‘spinnenweb’ van alle contacten en samenwerkingen tussen medewerkers (vaak ook met externen). Het wordt soms als complex en minder overzichtelijk aangevoeld, zeker als men uit een eerder hiërarchische structuur komt.
