Wat is een organisatiecultuur?
Een organisatiecultuur verwijst naar de gedeelde waarden, normen, attitudes en gedragingen die de unieke sociale en psychologische omgeving van een organisatie vormen. Het omvat de collectieve gewoonten en gedragingen die bepalen en vertellen hoe de leden van een organisatie zich gedragen, samenwerken en communiceren. Een organisatiecultuur kan worden gezien als de persoonlijkheid van een organisatie en beïnvloedt de manier waarop medewerkers met elkaar en met de buitenwereld omgaan. Vaak gaat het om een soort van onbewuste manier van zijn en doen, waardoor het moeilijk is om onze organisatiecultuur te beschrijven.
Het is zeker eens de moeite om grondig na te denken over de persoonlijkheid van ons lokaal (of provinciaal) bestuur.
Kenmerken van een organisatiecultuur
-
Waarden en normen: Dit zijn de fundamentele overtuigingen en regels die het gedrag van medewerkers sturen.
- Rituelen en ceremonies: Het gaat hier over de regelmatige activiteiten of bijeenkomsten die de cultuur versterken (bv. personeelsfeest, sportdag, vrijdagnamiddagbijeenkomst enz.).
- Communicatiestijlen: Hiermee verwijzen we naar hoe informatie wordt uitgewisseld binnen de organisatie en hoe er onderling wordt gecommuniceerd (inhoudelijk, taal, kanalen enz.).
- Leiderschapsstijlen: Hier gaat het over de wijze van leidinggeven in de organisatie en dus de wijze waarop leidinggevenden interageren en communiceren met hun team(leden) en hoe ze bijvoorbeeld beslissingen nemen.
- Symbolen en taal: Hier gaat het over specifieke symbolen, jargon en taalgebruik die uniek zijn voor de organisatie. Een voorbeeld: in West-Vlaanderen verwijst men vaak naar ‘tope’ (= (te)samen) en zien we dat woord vaak terugkomen in de waarden van een organisatie.
- Verhalen en mythen: Verhalen over de geschiedenis (bv. hoe we werkten voor de fusie) en prestaties van de organisatie (zoals een bepaalde erkenning die men gekregen heeft vanuit de hogere overheid) die de cultuur ondersteunen.
Wat is een moderne organisatiecultuur? Welke kenmerken heeft zo’n organisatiecultuur?
Een moderne organisatiecultuur verwijst naar een werkplek die zich heeft aangepast aan de hedendaagse uitdagingen en trends, zoals technologische vooruitgang, diversiteit en inclusie, en de behoefte aan een gezonde werk-privébalans. Deze cultuur is vaak flexibel, innovatief en gericht op continue verbetering en groei.
Kenmerken van een moderne, hedendaagse organisatiecultuur zijn:
- Flexibiliteit en aanpassingsvermogen: De mogelijkheid om snel te reageren op veranderingen in de maatschappij en in technologieën (bv. ChatGPT).
- Diversiteit en inclusie: Het gaat om het actief bevorderen van een diverse en inclusieve werkomgeving, waarbij we ultiem streven naar belonging.
- Innovatiegericht: Het gaat om het stimuleren van het creatief denken en nieuwe ideeën, van verbeteringen en optimalisaties.
- Transparantie: Dit verwijst naar het inzetten op een open en eerlijke communicatie tussen alle niveaus van de organisatie.
- Wendbare werkwijzen of werkstijlen: Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het inzetten van hedendaagse methoden zoals moderne projectmanagementtools of Agile en Scrum om projecten en processen te beheren.
- Werk-privébalans: Hier verwijzen we naar de ondersteuning van een gezonde balans tussen werk en andere zaken buiten het werk of in het privéleven.
- Continu leren en ontwikkelen: Een moderne organisatiecultuur kenmerkt zich door continu te investeren in de groei en ontwikkeling van medewerkers.
- Gemeenschapsgevoel: Hierbij gaat het om het creëren van een gevoel van verbondenheid en gemeenschappelijkheid onder medewerkers. Heel veel grote (internationale) organisaties zetten in op het creëren van een soort ‘wij-community’.
- Technologische innovaties: Het gaat hier om het effectief gebruik maken van moderne en nieuwe technologieën om werkprocessen te verbeteren.
- Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO): Dit is heel actueel in veel organisaties, namelijk het inzetten op milieuvriendelijke praktijken en maatschappelijk echt sterk verantwoorde initiatieven.
Hoe bouw je aan zo’n moderne organisatiecultuur? Enkele tips!
- Definieer je visie en waarden: Stel duidelijke, onderscheidende waarden en een heldere visie vast die de basis vormen voor de cultuur.
- Leiderschap – voorbeeldgedrag: Leidinggevenden zijn heel belangrijk in de uitbouw of creatie van een moderne organisatiecultuur. Leidinggevenden moeten de gewenste cultuur belichamen en echt als rolmodellen fungeren. Leidinggevenden die hierin niet passen, passen eigenlijk niet meer in onze moderne organisatie. Ze zijn een tegenvoorbeeld van onze cultuur en dus een verwarrend signaal voor de medewerkers, waarvan we niet kunnen verwachten dat zij wel meegaan, terwijl sommige leidinggevenden dat niet hoeven te doen …
- Open communicatie: Zet heel sterk in op een transparante en open communicatie, op alle niveaus. Communiceer over welke organisatie je wil zijn en welke cultuur je wenst uit te bouwen.
- Stimuleer innovatie: Zet als organisatie, vanuit de top ondersteund, in op een omgeving waarin medewerkers zich veilig voelen om nieuwe ideeën te creëren, te delen en ermee te experimenteren en om … te leren uit falen.
- Ondersteun diversiteit en inclusie: Bevorder – vanuit een diverse werknemersgroep – een sterk inclusieve cultuur, waarin verschillen in talenten, aanpakken en voorstellen gewaardeerd worden.
- Investeer in opleiding en ontwikkeling: Bied mogelijkheden voor continue professionele groei en ontwikkeling, zodat medewerkers en leidinggevenden ook mee kunnen zijn met maatschappelijke trends of innovaties.
- Feedback en verbetering: Implementeer een sterke feedbackcultuur waarin continue verbetering wordt gestimuleerd en waarin mensen worden gewaardeerd voor het leren uit fouten, uit successen en voor alle inspanningen en realisaties.
Door deze aanpakken te implementeren kunnen onze lokale organisaties een moderne, dynamische en inclusieve cultuur opbouwen die een veilige haven is voor sterk werk, voor een gezond welzijn en die de basis vormt voor een kwaliteitsvolle dienstverlening aan de burger. Want een positieve en gezonde organisatie straalt dat ook sterk uit naar buiten. De burger zal zeker merken dat er een positieve schwung in de organisatie zit die maakt dat iedereen er graag werkt en komt.
