Er vloeide recent nogal wat virtuele inkt over enkele gevallen waarbij de overheid – mandatarissen en functionarissen – plots in het oog van een integriteitsstorm komt te staan. Even voordien was het nog windstil. De media keilen gezwind nogal tegenstrijdige analyses op het internet en de buitenstaander staat erbij, kijkt ernaar en kiest wat hij wil geloven. Waar of niet waar, de reputatieschade is een feit, en geen rechtzetting die een gebeurlijk onrecht ooit billijk zal kunnen uitwissen. Het bestuur deelt volop in de klappen, ondanks alle geleverde inspanningen die het dag in dag uit aan de dag legt om zijn medewerkers en mandatarissen met het morele kompas juist te oriënteren.
De oplossing? Volharden in het ethisch surplus dat je als organisatie kunt bieden en je proactief blijven wapenen tegen mogelijke misstanden. Het management in het algemeen en de HR-afdeling in het bijzonder zitten daarbij in een uitzonderlijke positie, zowel als voorbeeld voor anderen, als vanuit de morele sturing en stuwing die ze doorheen hun bestuur kunnen realiseren. Een werkcultuur waarin dag in dag uit integriteit voorop staat kan enkel indien alle leidinggevenden het voortouw nemen en van daaruit elk individu inspireren om zelf verantwoordelijkheid op te nemen.
Het belang van die ethische waarden bij leidinggevenden werd enige tijd geleden al door Harvard Business Review blootgelegd. Een bevraging omtrent leiderschapskwaliteiten, of beter de competenties die eraan ten grondslag liggen, bij 195 leiders uit 30 organisaties van globale allure uit 15 verschillende landen, mondde uit in een lijst van vijf hoofdthema’s die bij het selecte gezelschap bovendreven als het op competenties aankomt:
- Hoge ethische standaarden en het garanderen van een veilige omgeving
- Individuen empoweren zodat ze tot zelforganisatie in staat zijn
- Zorgen voor verbinding onder de werknemers evenals het faciliteren van een gevoel van deel uitmaken van een geheel
- Open houding ten opzichte van nieuwe ideeën en experimenten
- Betrokkenheid bij de professionele en intellectuele groei van werknemers
Slechts één competentie rondde daarbij de kaap van 60%: “hoge ethische en morele standaarden” stak met 67% boven de andere competenties uit. De top drie werd vervolledigd door het verschaffen van doelen en objectieven met losse richtlijnen (59%) en een duidelijke communicatie over verwachtingen (56%).
Bepaalde organisaties zijn meer dan andere begeesterd door een gericht ethisch en moreel kader. Overheden behoren zonder twijfel tot deze bijzondere categorie, aangezien hun wettelijke (of decretale) missie ingebed is in de wortels van de samenleving en de publieke dienstverlening. Werken binnen de overheid is in essentie een roeping waarbij een werknemer zich ten volle engageert. Hij of zij omarmt oprecht die missie, normen en waarden die het werken in die context met zich meebrengt
Maar wat houdt integriteit in een lokaal bestuur nu precies in? Hoe organiseer je je om mistoestanden te voorkomen en je personeel te beschermen tegen de grijze zone die gaapt tussen strafrechtelijke feiten aan de ene kant en integer gedrag aan de andere zijde van het spectrum, zonder te vervallen in losgeslagen integritisme?
Om een antwoord te bieden op die vragen en om integriteit bovenal als paard vóór de kar te spannen in plaats van erachter, stelde Roel Verhaert zijn uitgebreide ervaring en inzichten te boek. Een brandend actueel boek. Als erestadssecretaris van de stad Antwerpen kent hij als geen ander de uitdagingen om integriteit dagelijks en authentiek in het vizier te houden. Geen pleister op een houten been als het toch al te laat is, wel een alomvattende houding die het werken voor de overheid definieert vanuit de missie van elke civil servant die naam waardig.
Aan de slag met integriteit ...
Het boek Een nieuwe kijk op integriteit speurt heel het integriteitsspectrum voor u af. De vele herkenbare voorbeelden zullen u inspireren om een adequaat integriteitsbeleid uit te rollen of het bestaande integriteitsbeleid bij te schaven. Dit boek is uiterst geschikt voor de vorming en opleiding van ambtenaren en politici. En wat het boek nog speciaal maakt: een aantal functies worden in detail onder de integriteitsloep genomen: algemeen directeur, notulist, communicatieverantwoordelijke en kabinetsmedewerker om er slechts enkelen te noemen…
Een nieuwe kijk op integriteit - over hoe integriteitsbeleid de overheid maakt [of kraakt]
Roel Verhaert - erestadssecretaris stad Antwerpen
Uitgeverij Vanden Broele (maart 2021).
210 p. – ISBN 978 90 496 1889 6
Bijzonder aanbod voor lokale besturen: gratis opleiding in house
Voor besturen die in het kader van integriteitsvorming 15 exemplaren van het boek Een nieuwe kijk op integriteit in de overheid bestellen, voorzien we een gratis in-houseopleiding verzorgd door auteur Roel Verhaert zelf. Met deze gebalde presentatie van twee uur over de essentie van integriteit, op maat van politici en ambtenaren, zet u integriteit met een hernieuwde focus op de agenda. Neem rechtstreeks met ons contact op om dit concreet te maken: T. 050 642 824.
